Kuznets eğrisi, ekonomik gelişme boyunca (zamanla ilişkili olduğu varsayılır), kişi başına gelire karşı ekonomik eşitsizliği grafikleyen varsayımsal bir eğridir.
Bu eğri, ekonomist Simon Kuznets’in (1901-1985) bir ekonominin öncelikle kırsal bir tarım toplumundan sanayileşmiş bir şehir ekonomisine dönüşmesiyle bu iki değişkenin davranışı ve ilişkisi hakkındaki hipotezini göstermek içindir.
Kuznets’in Hipotezi
1950’lerde ve 1960’larda Simon Kuznets, bir ekonomi geliştikçe, pazar güçlerinin önce Kuznets eğrisinin ters U-şekliyle gösterilen toplumun genel ekonomik eşitsizliğini önce artırdığını varsaydı. Örneğin, hipotez, bir ekonominin erken gelişiminde, zaten yatırım yapacak sermayeye sahip olanlar için yeni yatırım fırsatlarının arttığını savunuyor. Bu yeni yatırım fırsatları, serveti elinde tutanların bu serveti artırma fırsatına sahip oldukları anlamına gelir. Diğer taraftan, ucuz kırsal işgücünün şehirlere girişi işçi sınıfının ücretlerini düşürerek gelir farkını genişletiyor ve ekonomik eşitsizliği artırıyor.
Kuznets eğrisi, bir toplum sanayileştikçe, çiftçiler gibi kırsal emekçiler daha iyi ücretli işler aramaya başladıkça, ekonominin merkezinin kırsal alanlardan şehirlere kaydığı anlamına gelir. Bununla birlikte, bu göç büyük bir kırsal-kentsel gelir açığına yol açmaktadır ve kentsel nüfus arttıkça kırsal nüfus azalmaktadır. Ancak Kuznets’in hipotezine göre, belirli bir ortalama gelire ulaşıldığında ve demokratikleşme ve bir refah devletinin gelişimi gibi sanayileşme ile ilgili süreçlerin aynı ekonomik eşitsizliğin azalması bekleniyor. Ekonomik kalkınma bu noktada toplumun damlama etkisinden ve ekonomik eşitsizliği etkili bir şekilde azaltan kişi başına gelirdeki bir artıştan faydalanması amaçlanmaktadır.
Grafik
Kuznets eğrisinin ters U şekli, Kuznets hipotezinin temel unsurlarını, yatay x ekseninde kişi başına düşen gelir ve dikey y ekseninde ekonomik eşitsizlik ile göstermektedir. Grafik, eğriyi takip eden gelir eşitsizliğini göstermektedir; ekonomik kalkınma boyunca kişi başına gelir arttıkça zirveye ulaştıktan sonra azalmadan önce artmaktadır.
Eleştiri
Kuznets’in eğrisi eleştirmenlerin payı olmadan hayatta kalamadı. Aslında Kuznets, makalesindeki diğer uyarılar arasında “verilerinin kırılganlığı” üzerinde durdu. Kuznets’in hipotezini eleştirenlerin ve bunun grafiksel gösteriminin temel argümanı Kuznets’in veri setinde kullanılan ülkelere dayanmaktadır. Eleştirmenler, Kuznets eğrisinin tek bir ülke için ekonomik kalkınmanın ortalama bir ilerlemesini yansıtmadığını, bunun yerine veri kümesindeki ülkeler arasındaki ekonomik kalkınma ve eşitsizlikteki tarihsel farklılıkların bir temsili olduğunu söylüyor. Veri setinde kullanılan orta gelirli ülkeler, Kuznets’in Latin Amerika’da benzer ekonomik kalkınma açısından benzerlerine göre yüksek ekonomik eşitsizlik öykülerine sahip olan ülkeleri kullandığı için bu iddiaya kanıt olarak kullanılmıştır. Eleştirmenler, bu değişkeni kontrol ederken Kuznets eğrisinin ters U şeklinin azalmaya başladığını düşünüyorlar. Zaman içinde daha fazla iktisatçı daha fazla boyutta hipotezler geliştirdikçe ve daha fazla ülke Kuznets’in varsayımsal modelini mutlaka takip etmeyen hızlı bir ekonomik büyümeye maruz kaldığı için zaman içinde başka eleştiriler ortaya çıktı.
Bugün, Kuznets eğrisindeki bir varyasyon olan çevresel Kuznets eğrisi (EKC), çevre politikası ve teknik literatürde standart hale gelmiştir.
